Φόρουμ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Με τη Εγκ 7/93 ορίζονται τα εξής:
Σχετικά με την προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του
1. Όπως είναι γνωστό, με βάση τη διάταξη του εδ. β' της παρ. 2 του άρθρου 40 του Κ.Α. ΙΚΑ, επιστρέφονται οι επί πλέον καταβληθείσες εισφορές, εάν οι πράγματι οφειλόμενες υπολείπονται από τις με βάση το άρθρο 38 υπολογιζόμενες, λόγω αποδεδειγμένης προσωπικής απασχόλησης στο έργο, του κυρίου αυτού και των πρώτου βαθμού συγγενών του. Για την διαπίστωση της προσωπικής απασχόλησης είχε κριθεί, κατ' αρχήν, απαραίτητη η εκ των προτέρων υποβολή δήλωσης στις υπηρεσίες μας. Στη συνέχεια όμως έγινε δεκτό από τη Διοίκηση του ΙΚΑ, ότι μπορεί να λαμβάνεται υπόψη και η εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, φτάνει αυτή να αποδεικνύεται (Γ.Ε. 114257/ 65).
Τα πολλά και σοβαρά προβλήματα που δημιούργησε σης υπηρεσίες η προαναφερόμενη διαταξη και η θέση της Διοίκησης για την εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, μας οδήγησαν στην επανεξέταση του θέματος και στη συνέχεια στο συμπέρασμα, ότι απαιτείται τροποποίηση και συμπλήρωση της διάταξης αυτής. Κατά την επανεξέταση του όλου θέματος συνεκτιμήθηκε και η κρίση των Δικαστηρίων και συγκεκριμένα οι με αριθ. 184/84,186/89 αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ιωαννίνων και 12116/90,8024/91 αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών με τις οποίες:
— απορρίφθηκαν προσφυγές εργοδοτών, παρ' όλο που αυτοί ήταν οικοδόμοι, επειδή οι εργασίες στις οποίες επικαλούντο ότι απασχολήθηκαν προσωπικά ήταν άσχετες με την ειδικότητα τους. (Πρωτ. Ιωαννίνων 184/84 και 186/89).
— απορρίφθηκαν επίσης προσφυγές εργοδοτών οι οποίοι γνωστοποίησαν σης υπηρεσίες του Ιδρύματος την προσωπική τους απασχόληση εκ των υστέρων, επειδή δεν τήρησαν την προβλεπόμενη από την παρ. 2 του άρθρου 40 υποχρέωση, της εκ των προτέρων υποβολής σχετικής δήλωσης (Διοικ. Πρωτ. Αθηνών 12116/90 και 8024/91).
2. Από την κοινοποιούμενη διάταξη ορίζονται κατά σαφέστατο τρόπο τα κατωτέρω:
α) Λαμβάνεται υπόψη η προσωπική απασχόληση, στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του μόνο στην περίπτωση που αυτοί είναι κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι.
Διευκρινίζεται, ότι κατά περίπτωση οικοδόμοι θα θεωρούνται εκείνοι που έχουν περιστασιακά εργαστεί σε οικοδομικές εργασίες και η απασχόληση τους αυτή αποδεικνύεται από τα ασφαλιστικά τους βιβλιάρια.
β) Ειδικά και μόνον για τις εργασίες των επαναχρωματισμών, για τις οποίες ως γνωστόν δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις, η ιδιότητα του κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμου, δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να ληφθεί υπόψη η προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του.
γ) Η προσωπική απασχόληση πρέπει να γνωστοποιείται σης Υπηρεσίες του Ιδρύματος πριν από την έναρξη της απασχόλησης, έτσι ώστε τα όργανα του Ιδρύματος να έχουν την δυνατότητα να διαπιστώσουν αυτή.
δ) Δεν λαμβάνεται υπόψη, άρα απορρίπτεται, κάθε εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης και κατά συνέπεια ανακαλούνται οι οδηγίες του Γ. Ε. 114257/65.
3. Μετά την εφαρμογή του Μηχανογραφικού Συστήματος Ασφάλισης Οικοδόμων, οι προϋπολογισθείσες εισφορές δεν ρυθμίζονται σε δόσεις αλλά καταβάλλονται, ως γνωστόν, ανάλογα με την εξέλιξη των εργασιών (με βάση τις ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις εντολών ασφάλισης).
Έτσι η φράση του εδ. β' της παρ. 2 του άρθρου 40 του Κ.Α. ΙΚΑ «επιστρέφονται οι επί πλέον εισφορές ....» για τα έργα που παρακολουθούνται μηχανογραφικά, έχει την έννοια της μείωσης, κατά την προσωπική απασχόληση, της υποχρέωσης του εργοδότη προς το Ίδρυμα.
Για παράδειγμα, εργοδότης, ο οποίος ανεγείρει κατοικία 100 τ. μ. και είναι οικοδόμος, δηλώνει εκ των προτέρων με σχετική έγγραφη δήλωση του στην υπηρεσία μας ότι θα απασχοληθεί στις εργασίες των επιχρισμάτων της οικοδομής του.
Εάν διαπιστωθεί, από τα όργανα ελέγχου της υπηρεσίας μας, ότι ο εργοδότης εκτέλεσε το σύνολο των επιχρισμάτων, χωρίς να απασχολήσει εργατοτεχνικές οικοδόμους, τότε δεν υποχρεούται στην καταβολή εισφορών που αναλογούν σης συγκεκριμένες εργασίες (εισφορές που αναλογούν σε 27 ημέρες εργασίας Πίνακας 1, είδος κτιρίου κατοικία, πρώτη κατηγορία κάθετης στήλης 2, συντελεστής επιχρισμάτων 0,27, κάθετη στήλη 5).
Εάν διαπιστωθεί, από τα όργανα ελέγχου της υπηρεσίας μας, ότι ο εργοδότης απασχολήθηκε με την ειδικότητα του εργάτη και απασχόλησε τεχνίτη οικοδόμο, τότε, λαμβάνοντας υπόψη την αναλογία τεχνίτη-εργάτη 2 προς 1, υποχρεούται να καταβάλει, κατ' ελάχιστα, εισφορές που αναλογούν σε 18 ημέρες εργασίας (για την απασχόληση του τεχνίτη).
4. Οι διατάξεις της κοινοποιούμενης απόφασης εφαρμόζονται για εργασίες που θα εκτελεσθούν μετά την 1.1.93 και κατά συνέπεια στις περιπτώσεις που εργοδότες που έχουν υποβάλλει δήλωση προσωπικής απασχόλησης πριν την 1.1.93 και δήλωσαν ότι θα απασχοληθούν στο έργο τους μετά την 1.1.93, εφαρμόζονται οι κοινοποιούμενες διατάξεις.
Ευνόητο, ότι στις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει απαραίτητα να ελεγχθεί εάν οι εργοδότες πληρούν την προβλεπόμενη από την διάταξη του άρθρου 40 προϋπόθεση (κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι).
5. Απορριπτικές αποφάσεις θα εκδίδονται και θα κοινοποιούνται στους εργοδότες που δηλώνουν απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες, πλην των επαναχρωματισμών, των ιδίων ή των πρώτου βαθμού συγγενών τους, και δεν είναι κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι.
Τροποποίηση του άρθρου 40 του ΚΑ-ΙΚΑ σχετικά με προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του
Με την εγκύκλιο 16/97 ορίζονται τα εξής:
Από τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 40 του ΚΑ ΙΚΑ, όπως τροποποιήθηκε με την Φ21/2930/10-11-92 Υπουργική Απόφαση, δεν ορίζεται ρητά η έκταση εφαρμογής της, το ποσοστό μείωσης των κατά το άρθρο 38 υπολογιζόμενων υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών, λόγω προσωπικής απασχόλησης και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί ο κύριος του έργου ή οι πρώτου βαθμού συγγενείς του προκειμένου να γίνει δεκτή η προσωπική τους απασχόληση.
Επειδή τα παραπάνω είχαν σαν αποτέλεσμα να μην ακολουθείται ενιαία πρακτική από όλες τις μονάδες, κρίθηκε απαραίτητο, για λόγους χρηστής Διοίκησης, η παραπάνω διάταξη να αντικατασταθεί.
Από την κοινοποιούμενη διάταξη ορίζεται ρητά ότι:
α) Μειώνονται οι κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενες ως υποχρεωτικά καταβλητέες εισφορές, συνεπεία αποδεδειγμένης προσωπικής απασχόλησης του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του (εξ' αίματος και εξ' αγχιστείας) μόνο για εργασίες πρώτης κατοικίας, η οποία ανεγείρεται μετά από άδεια του Πολεοδομικού Γραφείου ή άλλης αρμόδιας αρχής και η επιφάνεια χώρων βασικής χρήσης αυτής είναι έως 150 τ.μ.
Συνεπώς, δεν μειώνονται, λόγω προσωπικής απασχόλησης, οι κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενες ως υποχρεωτικά καταβλητέες εισφορές, εάν οι εργασίες εκτελούνται,
-σε άλλο είδος κτιρίου πλην κατοικιών,
-σε δεύτερη ή τρίτη κατοικία,
-σε πρώτη κατοικία της οποίας ο χώρος βασικής χρήσης ξεπερνά τα 150 τ.μ,
-σε πρώτη κατοικία, η οποία ανεγείρεται χωρίς άδεια πολεοδομικού γραφείου ή άλλης Δημόσιας Αρχής (αυθαίρετα).
Ο κύριος του έργου, πέραν της δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, θα υποβάλει στην υπηρεσία μας δήλωση του Ν. 1599/86, με την οποία θα δηλώνει ότι οι εργασίες στις οποίες θα απασχοληθεί ο ίδιος ή οι πρώτου Βαθμού συγγενείς αυτού αφορούν εργασίες πρώτης κατοικίας.
β) Η προσωπική απασχόληση του οικοδόμου λαμβάνεται υπόψη για μεν την ειδικότητα του τεχνίτη, εφόσον αποδεδειγμένα έχει ασφαλισθεί, οποτεδήποτε, με τις διατάξεις του ΣΤ' κεφαλαίου του ΚΑ ΙΚΑ για 600 τουλάχιστον ημέρες εργασίας, για δε την ειδικότητα του εργάτη, εφόσον αποδεδειγμένα έχει ασφαλισθεί, οποτεδήποτε, με τις διατάξεις του ιδίου κεφαλαίου για 100 τουλάχιστον ημέρες εργασίας.
Εξυπακούεται ότι, σε κάθε δήλωση προσωπικής απασχόλησης, πρέπει να διενεργείται έλεγχος των ασφαλιστικών στοιχείων (ΔΑΤΕ, Εκκαθαριστικά Σημειώματα ή στελέχη εντολών ασφάλισης επικυρωμένα), φωτοαντίγραφα δε αυτών πρέπει να επισυνάπτονται σε κάθε απόφαση μείωσης, των κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενων ως υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών, συνεπεία προσωπικής απασχόλησης.
Απορρίπτεται κάθε δήλωση προσωπικής απασχόλησης, εάν από τον έλεγχο των προαναφερομένων στοιχείων διαπιστωθεί ότι ο κύριος του έργου ή οι πρώτου Βαθμού συγγενείς του, έχουν ασφαλισθεί με τις διατάξεις του ΣΤ Κεφαλαίου του ΚΑ ΙΚΑ για λιγότερες από 100 ημέρες εργασίας.
γ) Η μείωση των εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του, δεν μπορεί να υπερβαίνει, κατά φάση, το 30% των κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενων ως υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών.
Η προσωπική απασχόληση, εφόσον αυτή διαπιστώνεται, θα γίνεται δεκτή σε όλες τις φάσεις των εργασιών και όχι μόνο στην φάση της ειδικότητας του οικοδόμου, η δε μείωση κατά φάση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% ανεξάρτητα με το εάν στις εργασίες απασχολούνται περισσότεροι του ενός οικοδόμοι (κύριος του έργου ή κύριος του έργου και πρώτου βαθμού συγγενείς του).
Για παράδειγμα, εργοδότης, ο οποίος ανεγείρει πρώτη κατοικία 130τ.μ. χώρων βασικής χρήσης, δηλώνει ότι στις εργασίες τοιχοποιίας και επιχρισμάτων θα απασχοληθεί ο ίδιος και ο πατέρας της συζύγου του.
Από τον έλεγχο των ασφαλιστικών τους βιβλιαρίων, διαπιστώνεται ότι ο μεν πρώτος έχει ασφαλισθεί με τις διατάξεις του ΣΤ' Κεφαλαίου του ΚΑ ΟΚΑ γιο 750 ημέρες εργασίας ο δε δεύτερος για 310 ημέρες εργασίας.
Για την ανέγερση της οικοδομής και την διαμόρφωση του ακάλυπτου χώρου, απαιτούνται 204 ημέρες εργασίας, για δε τις φάσεις τοιχοποιίας και επιχρισμάτων 31 και 45 αντίστοιχα.
Η μείωση λόγω της προσωπικής απασχόλησης του ιδίου, με την ειδικότητα του τεχνίτη και του πατέρα της συζύγου, με την ειδικότητα του εργάτη, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύνθεση των συνεργείων είναι 2 τεχνίτες προς ένα εργάτη, θα είναι για μεν την φάση της τοιχοποιίας οι εισφορές που αντιστοιχούν σε 6 ημέρες τεχνίτη και 3 ημέρες εργάτη, για δε την φάση των επιχρισμάτων οι εισφορές που αντιστοιχούν σε 9 ημέρες τεχνίτη και 5 ημέρες εργάτη (30% κατά φάση).
δ) Ειδικά προκειμένου για εργασίες επαναχρωματισμών και μόνο γι' αυτές, δεν απαιτούνται οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις προκειμένου να γίνει δεκτή η προσωπική απασχόληση.
ε) Απαιτείται η προσωπική απασχόληση του κυρίου του έργου και των πρώτου Βαθμού συγγενών του να γνωστοποιείται στην υπηρεσία του Ιδρύματος πριν από την έναρξη της απασχόλησης (και για εργασίες επαναχρωματισμών).
Δεν λαμβάνεται υπόψη, άρα απορρίπτεται, κάθε εκ των υστέρων γνωστοποίηση προσωπικής απασχόλησης στην υπηρεσία του Ιδρύματος.
Η κοινοποιούμενη διάταξη του άρθρου 40 έχει εφαρμογή για έργα ή εργασίες που θα απογραφούν από 1/5/97 και μετά καθώς και για έργα ή εργασίες που έχουν απογραφεί πριν την 1/5/97 και δεν έχει εκτελεσθεί καμία εργασία σ' αυτά μέχρι την ημερομηνία αυτή.
Συνεπώς, για έργα ή εργασίες που είχαν απογραφεί πριν την 1/5/97, και είχε γίνει έναρξη εργασιών μέχρι την ημερομηνία αυτή, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της Φ21/2930/10-24/11/92 Υπουργικής Απόφασης, (εγκ. 7/93).
Διευκρινίσεις για την πρώτη κατοικία(Ε41/165/27-10-98)
1) Πρώτη κατοικία
Από τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 1 του Ν. 1078/80 και της παρ. 15 του ιδίου άρθρου, όπως αυτό συμπληρώθηκε από τη διάταξη της παρ. 3 του αρθρ. 14 του Ν. 1591/86 και τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του αρθρ. 14 του Ν.1882/90, προβλέπεται ότι απαλλάσσεται του φόρου μεταβίβασης η πρώτη κατοικία, ακόμη και όταν ο ιδιοκτήτης αυτής ή η σύζυγος του ή τα ανήλικα και σπουδάζοντα παιδιά του έχουν αποκτήσει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οικήσεως σε άλλη κατοικία, η οποία δεν πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας .
Οι στεγαστικές ανάγκες, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, καλύπτονται, αν το συνολικό εμβαδόν της κατοικίας ή των κατοικιών είναι για ένα άτομο 35 τ.μ και για δύο άτομα 70 τ.μ προσαυξανόμενα κατά 15 τ.μ για κάθε παιδί.
Συνεπώς θα γίνονται δεκτά και θα διεκπεραιώνονται εκκρεμή αιτήματα μείωσης ασφ/κών εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης για κατασκευή, επισκευή και προσθήκη κατοικίας, ακόμα και όταν ο κύριος του έργου ή η σύζυγος του ή τα ανήλικα ή σπουδάζοντα παιδιά του έχουν αποκτήσει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οικήσεως σε άλλη κατοικία, η οποία δεν πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας και για την οποία δεν έχει χωρήσει μείωση ασφ/κών εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης .
Ευνόητο είναι ότι, για τον έλεγχο των προαναφερομένων, είναι απαραίτητο να προσκομίζεται από τον ενδιαφερόμενο το έντυπο Ε9 που υποβάλλεται στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ).
2) Οριζόντιες και κάθετες συνιδιοκτησίες
Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρ.10 του Ν. 3741/29, αναγνωρίζεται, η διηρημένη κατ' ορόφους ή μέρη αυτών ιδιοκτησία επί του αυτού οικοδομήματος και, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρ. 1 του Ν.Δ 1024/71, δύναται να συσταθεί διηρημένη ιδιοκτησία και επί πλειόνων αυτοτελών οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικοπέδου και ανηκόντων εις ένα ή πλείονας, ως και επί ορόφων ή μερών των οικοδομημάτων τούτων.
Συνεπώς, στις περιπτώσεις που έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη συνιδιοκτησία σε εξ' αδιαιρέτου οικόπεδο, θα γίνονται δεκτά αιτήματα για μείωση των εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης από έκαστον των συνιδιοκτητών, εφόσον είναι κύριος ή επικαρπωτής τμήματος του έργου, πληροί τις λοιπές προϋποθέσεις που ορίζονται από τη διάταξη και ανεγείρει μία μόνο κατοικία μικρότερη των 150 τ.μ επί του τμήματος του οικοπέδου που εξ' αδιαιρέτου του αναλογεί.
Διευκρινίζεται επίσης ότι στο εμβαδόν της κατοικίας, για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων δεν συνυπολογίζονται τυχόν χώροι βοηθητικής χρήσης όπως κλιμακοστάσια, δώμα, πυλωτή, υπόγεια βοηθητικής χρήσης, στεγασμένοι ισόγειοι χώροι στάθμευσης, ημιυπαίθριοι χώροι, ισόγειες αποθήκες που εξυπηρετούν την κατοικία.
Εάν από τον κατά τα ανωτέρω διενεργηθέντα έλεγχο διαπιστωθεί ότι οικοδομικό έργο (κατοικία), εκτός των άλλων προϋποθέσεων, δεν ξεπερνά σε εμβαδόν τα τ.μ. που από τις διατάξεις προβλέπονται τότε η μείωση υπολογίζεται τόσο στις εισφορές που αναλογούν στις κατ’ ελάχιστα απαιτούμενες ημέρες εργασίας της κατοικίας όσο και των βοηθητικών χώρων αυτής (Ε41/109/8-5-2003).
3)Προσδιορισμός εμβαδού πρώτης κατοικίας
Για τον προσδιορισμό του εμβαδού της πρώτης κατοικίας, θα λαμβάνονται υπόψη τα τετραγωνικά μέτρα που αναφέρονται στο συμβόλαιο ιδιοκτησίας ή στο σχέδιο ή στο Ε9 για εργασίες σε υπάρχοντα κτίσματα.
4) Διαπίστωση της ιδιότητας του οικοδόμου
Όπως είναι γνωστό, η ιδιότητα του οικοδόμου διαπιστώνεται από τα ασφαλιστικά του βιβλιάρια.
Στις περιπτώσεις προσωπικού Δημοσίων Υπηρεσιών με απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες (συντηρητές κτιρίων), που ασφαλίζονται από τη Δημόσια Υπηρεσία, προκειμένου να διαπιστωθεί η απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες, απαιτείται βεβαίωση της Υπηρεσίας για την ειδικότητα πρόσληψης και το χρόνο απασχόλησης στο αντικείμενο.
Για τους διαμένοντες στο εξωτερικό οικοδόμους, απαιτείται βεβαίωση του σωματείου τους για την ειδικότητα και το χρόνο απασχόλησης στο αντικείμενο, θεωρημένη από την πρεσβεία.
Μετά τα παραπάνω, διευκρινίζεται ότι μείωση ασφ/κών εισφορών δεν μπορεί να χωρήσει:
α) στις περιπτώσεις που η μείωση ζητείται από τους κατέχοντες την ψιλή κυριότητα του κτίσματος, διότι δεν θεωρούνται κύριοι του έργου.
β) στις περιπτώσεις που από την άδεια προκύπτει, ότι ο ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης του οικοπέδου ανεγείρει κατοικία μεγαλύτερη των 150 τ.μ ή κατοικίες περισσότερες της μίας,
γ) Εάν συνιδιοκτήτες σε οριζόντια ή κάθετη συνιδιοκτησία είναι ο σύζυγος, η σύζυγος ή τα ανήλικο, σπουδάζοντα παιδιά τους και αποκτούν, πέραν της μιας, κατοικία ανεξαρτήτως εμβαδού.
Με τη Εγκ 7/93 ορίζονται τα εξής:
Σχετικά με την προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του
1. Όπως είναι γνωστό, με βάση τη διάταξη του εδ. β' της παρ. 2 του άρθρου 40 του Κ.Α. ΙΚΑ, επιστρέφονται οι επί πλέον καταβληθείσες εισφορές, εάν οι πράγματι οφειλόμενες υπολείπονται από τις με βάση το άρθρο 38 υπολογιζόμενες, λόγω αποδεδειγμένης προσωπικής απασχόλησης στο έργο, του κυρίου αυτού και των πρώτου βαθμού συγγενών του. Για την διαπίστωση της προσωπικής απασχόλησης είχε κριθεί, κατ' αρχήν, απαραίτητη η εκ των προτέρων υποβολή δήλωσης στις υπηρεσίες μας. Στη συνέχεια όμως έγινε δεκτό από τη Διοίκηση του ΙΚΑ, ότι μπορεί να λαμβάνεται υπόψη και η εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, φτάνει αυτή να αποδεικνύεται (Γ.Ε. 114257/ 65).
Τα πολλά και σοβαρά προβλήματα που δημιούργησε σης υπηρεσίες η προαναφερόμενη διαταξη και η θέση της Διοίκησης για την εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, μας οδήγησαν στην επανεξέταση του θέματος και στη συνέχεια στο συμπέρασμα, ότι απαιτείται τροποποίηση και συμπλήρωση της διάταξης αυτής. Κατά την επανεξέταση του όλου θέματος συνεκτιμήθηκε και η κρίση των Δικαστηρίων και συγκεκριμένα οι με αριθ. 184/84,186/89 αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ιωαννίνων και 12116/90,8024/91 αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών με τις οποίες:
— απορρίφθηκαν προσφυγές εργοδοτών, παρ' όλο που αυτοί ήταν οικοδόμοι, επειδή οι εργασίες στις οποίες επικαλούντο ότι απασχολήθηκαν προσωπικά ήταν άσχετες με την ειδικότητα τους. (Πρωτ. Ιωαννίνων 184/84 και 186/89).
— απορρίφθηκαν επίσης προσφυγές εργοδοτών οι οποίοι γνωστοποίησαν σης υπηρεσίες του Ιδρύματος την προσωπική τους απασχόληση εκ των υστέρων, επειδή δεν τήρησαν την προβλεπόμενη από την παρ. 2 του άρθρου 40 υποχρέωση, της εκ των προτέρων υποβολής σχετικής δήλωσης (Διοικ. Πρωτ. Αθηνών 12116/90 και 8024/91).
2. Από την κοινοποιούμενη διάταξη ορίζονται κατά σαφέστατο τρόπο τα κατωτέρω:
α) Λαμβάνεται υπόψη η προσωπική απασχόληση, στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του μόνο στην περίπτωση που αυτοί είναι κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι.
Διευκρινίζεται, ότι κατά περίπτωση οικοδόμοι θα θεωρούνται εκείνοι που έχουν περιστασιακά εργαστεί σε οικοδομικές εργασίες και η απασχόληση τους αυτή αποδεικνύεται από τα ασφαλιστικά τους βιβλιάρια.
β) Ειδικά και μόνον για τις εργασίες των επαναχρωματισμών, για τις οποίες ως γνωστόν δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις, η ιδιότητα του κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμου, δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να ληφθεί υπόψη η προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του.
γ) Η προσωπική απασχόληση πρέπει να γνωστοποιείται σης Υπηρεσίες του Ιδρύματος πριν από την έναρξη της απασχόλησης, έτσι ώστε τα όργανα του Ιδρύματος να έχουν την δυνατότητα να διαπιστώσουν αυτή.
δ) Δεν λαμβάνεται υπόψη, άρα απορρίπτεται, κάθε εκ των υστέρων υποβολή δήλωσης προσωπικής απασχόλησης και κατά συνέπεια ανακαλούνται οι οδηγίες του Γ. Ε. 114257/65.
3. Μετά την εφαρμογή του Μηχανογραφικού Συστήματος Ασφάλισης Οικοδόμων, οι προϋπολογισθείσες εισφορές δεν ρυθμίζονται σε δόσεις αλλά καταβάλλονται, ως γνωστόν, ανάλογα με την εξέλιξη των εργασιών (με βάση τις ανακεφαλαιωτικές καταστάσεις εντολών ασφάλισης).
Έτσι η φράση του εδ. β' της παρ. 2 του άρθρου 40 του Κ.Α. ΙΚΑ «επιστρέφονται οι επί πλέον εισφορές ....» για τα έργα που παρακολουθούνται μηχανογραφικά, έχει την έννοια της μείωσης, κατά την προσωπική απασχόληση, της υποχρέωσης του εργοδότη προς το Ίδρυμα.
Για παράδειγμα, εργοδότης, ο οποίος ανεγείρει κατοικία 100 τ. μ. και είναι οικοδόμος, δηλώνει εκ των προτέρων με σχετική έγγραφη δήλωση του στην υπηρεσία μας ότι θα απασχοληθεί στις εργασίες των επιχρισμάτων της οικοδομής του.
Εάν διαπιστωθεί, από τα όργανα ελέγχου της υπηρεσίας μας, ότι ο εργοδότης εκτέλεσε το σύνολο των επιχρισμάτων, χωρίς να απασχολήσει εργατοτεχνικές οικοδόμους, τότε δεν υποχρεούται στην καταβολή εισφορών που αναλογούν σης συγκεκριμένες εργασίες (εισφορές που αναλογούν σε 27 ημέρες εργασίας Πίνακας 1, είδος κτιρίου κατοικία, πρώτη κατηγορία κάθετης στήλης 2, συντελεστής επιχρισμάτων 0,27, κάθετη στήλη 5).
Εάν διαπιστωθεί, από τα όργανα ελέγχου της υπηρεσίας μας, ότι ο εργοδότης απασχολήθηκε με την ειδικότητα του εργάτη και απασχόλησε τεχνίτη οικοδόμο, τότε, λαμβάνοντας υπόψη την αναλογία τεχνίτη-εργάτη 2 προς 1, υποχρεούται να καταβάλει, κατ' ελάχιστα, εισφορές που αναλογούν σε 18 ημέρες εργασίας (για την απασχόληση του τεχνίτη).
4. Οι διατάξεις της κοινοποιούμενης απόφασης εφαρμόζονται για εργασίες που θα εκτελεσθούν μετά την 1.1.93 και κατά συνέπεια στις περιπτώσεις που εργοδότες που έχουν υποβάλλει δήλωση προσωπικής απασχόλησης πριν την 1.1.93 και δήλωσαν ότι θα απασχοληθούν στο έργο τους μετά την 1.1.93, εφαρμόζονται οι κοινοποιούμενες διατάξεις.
Ευνόητο, ότι στις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει απαραίτητα να ελεγχθεί εάν οι εργοδότες πληρούν την προβλεπόμενη από την διάταξη του άρθρου 40 προϋπόθεση (κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι).
5. Απορριπτικές αποφάσεις θα εκδίδονται και θα κοινοποιούνται στους εργοδότες που δηλώνουν απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες, πλην των επαναχρωματισμών, των ιδίων ή των πρώτου βαθμού συγγενών τους, και δεν είναι κατ' επάγγελμα ή κατά περίπτωση οικοδόμοι.
Τροποποίηση του άρθρου 40 του ΚΑ-ΙΚΑ σχετικά με προσωπική απασχόληση στο έργο του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του
Με την εγκύκλιο 16/97 ορίζονται τα εξής:
Από τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 40 του ΚΑ ΙΚΑ, όπως τροποποιήθηκε με την Φ21/2930/10-11-92 Υπουργική Απόφαση, δεν ορίζεται ρητά η έκταση εφαρμογής της, το ποσοστό μείωσης των κατά το άρθρο 38 υπολογιζόμενων υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών, λόγω προσωπικής απασχόλησης και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρεί ο κύριος του έργου ή οι πρώτου βαθμού συγγενείς του προκειμένου να γίνει δεκτή η προσωπική τους απασχόληση.
Επειδή τα παραπάνω είχαν σαν αποτέλεσμα να μην ακολουθείται ενιαία πρακτική από όλες τις μονάδες, κρίθηκε απαραίτητο, για λόγους χρηστής Διοίκησης, η παραπάνω διάταξη να αντικατασταθεί.
Από την κοινοποιούμενη διάταξη ορίζεται ρητά ότι:
α) Μειώνονται οι κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενες ως υποχρεωτικά καταβλητέες εισφορές, συνεπεία αποδεδειγμένης προσωπικής απασχόλησης του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του (εξ' αίματος και εξ' αγχιστείας) μόνο για εργασίες πρώτης κατοικίας, η οποία ανεγείρεται μετά από άδεια του Πολεοδομικού Γραφείου ή άλλης αρμόδιας αρχής και η επιφάνεια χώρων βασικής χρήσης αυτής είναι έως 150 τ.μ.
Συνεπώς, δεν μειώνονται, λόγω προσωπικής απασχόλησης, οι κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενες ως υποχρεωτικά καταβλητέες εισφορές, εάν οι εργασίες εκτελούνται,
-σε άλλο είδος κτιρίου πλην κατοικιών,
-σε δεύτερη ή τρίτη κατοικία,
-σε πρώτη κατοικία της οποίας ο χώρος βασικής χρήσης ξεπερνά τα 150 τ.μ,
-σε πρώτη κατοικία, η οποία ανεγείρεται χωρίς άδεια πολεοδομικού γραφείου ή άλλης Δημόσιας Αρχής (αυθαίρετα).
Ο κύριος του έργου, πέραν της δήλωσης προσωπικής απασχόλησης, θα υποβάλει στην υπηρεσία μας δήλωση του Ν. 1599/86, με την οποία θα δηλώνει ότι οι εργασίες στις οποίες θα απασχοληθεί ο ίδιος ή οι πρώτου Βαθμού συγγενείς αυτού αφορούν εργασίες πρώτης κατοικίας.
β) Η προσωπική απασχόληση του οικοδόμου λαμβάνεται υπόψη για μεν την ειδικότητα του τεχνίτη, εφόσον αποδεδειγμένα έχει ασφαλισθεί, οποτεδήποτε, με τις διατάξεις του ΣΤ' κεφαλαίου του ΚΑ ΙΚΑ για 600 τουλάχιστον ημέρες εργασίας, για δε την ειδικότητα του εργάτη, εφόσον αποδεδειγμένα έχει ασφαλισθεί, οποτεδήποτε, με τις διατάξεις του ιδίου κεφαλαίου για 100 τουλάχιστον ημέρες εργασίας.
Εξυπακούεται ότι, σε κάθε δήλωση προσωπικής απασχόλησης, πρέπει να διενεργείται έλεγχος των ασφαλιστικών στοιχείων (ΔΑΤΕ, Εκκαθαριστικά Σημειώματα ή στελέχη εντολών ασφάλισης επικυρωμένα), φωτοαντίγραφα δε αυτών πρέπει να επισυνάπτονται σε κάθε απόφαση μείωσης, των κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενων ως υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών, συνεπεία προσωπικής απασχόλησης.
Απορρίπτεται κάθε δήλωση προσωπικής απασχόλησης, εάν από τον έλεγχο των προαναφερομένων στοιχείων διαπιστωθεί ότι ο κύριος του έργου ή οι πρώτου Βαθμού συγγενείς του, έχουν ασφαλισθεί με τις διατάξεις του ΣΤ Κεφαλαίου του ΚΑ ΙΚΑ για λιγότερες από 100 ημέρες εργασίας.
γ) Η μείωση των εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης του κυρίου του έργου και των πρώτου βαθμού συγγενών του, δεν μπορεί να υπερβαίνει, κατά φάση, το 30% των κατά το άρθρο 38 του ΚΑ ΙΚΑ υπολογιζόμενων ως υποχρεωτικά καταβλητέων εισφορών.
Η προσωπική απασχόληση, εφόσον αυτή διαπιστώνεται, θα γίνεται δεκτή σε όλες τις φάσεις των εργασιών και όχι μόνο στην φάση της ειδικότητας του οικοδόμου, η δε μείωση κατά φάση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% ανεξάρτητα με το εάν στις εργασίες απασχολούνται περισσότεροι του ενός οικοδόμοι (κύριος του έργου ή κύριος του έργου και πρώτου βαθμού συγγενείς του).
Για παράδειγμα, εργοδότης, ο οποίος ανεγείρει πρώτη κατοικία 130τ.μ. χώρων βασικής χρήσης, δηλώνει ότι στις εργασίες τοιχοποιίας και επιχρισμάτων θα απασχοληθεί ο ίδιος και ο πατέρας της συζύγου του.
Από τον έλεγχο των ασφαλιστικών τους βιβλιαρίων, διαπιστώνεται ότι ο μεν πρώτος έχει ασφαλισθεί με τις διατάξεις του ΣΤ' Κεφαλαίου του ΚΑ ΟΚΑ γιο 750 ημέρες εργασίας ο δε δεύτερος για 310 ημέρες εργασίας.
Για την ανέγερση της οικοδομής και την διαμόρφωση του ακάλυπτου χώρου, απαιτούνται 204 ημέρες εργασίας, για δε τις φάσεις τοιχοποιίας και επιχρισμάτων 31 και 45 αντίστοιχα.
Η μείωση λόγω της προσωπικής απασχόλησης του ιδίου, με την ειδικότητα του τεχνίτη και του πατέρα της συζύγου, με την ειδικότητα του εργάτη, λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύνθεση των συνεργείων είναι 2 τεχνίτες προς ένα εργάτη, θα είναι για μεν την φάση της τοιχοποιίας οι εισφορές που αντιστοιχούν σε 6 ημέρες τεχνίτη και 3 ημέρες εργάτη, για δε την φάση των επιχρισμάτων οι εισφορές που αντιστοιχούν σε 9 ημέρες τεχνίτη και 5 ημέρες εργάτη (30% κατά φάση).
δ) Ειδικά προκειμένου για εργασίες επαναχρωματισμών και μόνο γι' αυτές, δεν απαιτούνται οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις προκειμένου να γίνει δεκτή η προσωπική απασχόληση.
ε) Απαιτείται η προσωπική απασχόληση του κυρίου του έργου και των πρώτου Βαθμού συγγενών του να γνωστοποιείται στην υπηρεσία του Ιδρύματος πριν από την έναρξη της απασχόλησης (και για εργασίες επαναχρωματισμών).
Δεν λαμβάνεται υπόψη, άρα απορρίπτεται, κάθε εκ των υστέρων γνωστοποίηση προσωπικής απασχόλησης στην υπηρεσία του Ιδρύματος.
Η κοινοποιούμενη διάταξη του άρθρου 40 έχει εφαρμογή για έργα ή εργασίες που θα απογραφούν από 1/5/97 και μετά καθώς και για έργα ή εργασίες που έχουν απογραφεί πριν την 1/5/97 και δεν έχει εκτελεσθεί καμία εργασία σ' αυτά μέχρι την ημερομηνία αυτή.
Συνεπώς, για έργα ή εργασίες που είχαν απογραφεί πριν την 1/5/97, και είχε γίνει έναρξη εργασιών μέχρι την ημερομηνία αυτή, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της Φ21/2930/10-24/11/92 Υπουργικής Απόφασης, (εγκ. 7/93).
Διευκρινίσεις για την πρώτη κατοικία(Ε41/165/27-10-98)
1) Πρώτη κατοικία
Από τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρ. 1 του Ν. 1078/80 και της παρ. 15 του ιδίου άρθρου, όπως αυτό συμπληρώθηκε από τη διάταξη της παρ. 3 του αρθρ. 14 του Ν. 1591/86 και τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του αρθρ. 14 του Ν.1882/90, προβλέπεται ότι απαλλάσσεται του φόρου μεταβίβασης η πρώτη κατοικία, ακόμη και όταν ο ιδιοκτήτης αυτής ή η σύζυγος του ή τα ανήλικα και σπουδάζοντα παιδιά του έχουν αποκτήσει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οικήσεως σε άλλη κατοικία, η οποία δεν πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας .
Οι στεγαστικές ανάγκες, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, καλύπτονται, αν το συνολικό εμβαδόν της κατοικίας ή των κατοικιών είναι για ένα άτομο 35 τ.μ και για δύο άτομα 70 τ.μ προσαυξανόμενα κατά 15 τ.μ για κάθε παιδί.
Συνεπώς θα γίνονται δεκτά και θα διεκπεραιώνονται εκκρεμή αιτήματα μείωσης ασφ/κών εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης για κατασκευή, επισκευή και προσθήκη κατοικίας, ακόμα και όταν ο κύριος του έργου ή η σύζυγος του ή τα ανήλικα ή σπουδάζοντα παιδιά του έχουν αποκτήσει δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οικήσεως σε άλλη κατοικία, η οποία δεν πληροί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας και για την οποία δεν έχει χωρήσει μείωση ασφ/κών εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης .
Ευνόητο είναι ότι, για τον έλεγχο των προαναφερομένων, είναι απαραίτητο να προσκομίζεται από τον ενδιαφερόμενο το έντυπο Ε9 που υποβάλλεται στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ).
2) Οριζόντιες και κάθετες συνιδιοκτησίες
Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρ.10 του Ν. 3741/29, αναγνωρίζεται, η διηρημένη κατ' ορόφους ή μέρη αυτών ιδιοκτησία επί του αυτού οικοδομήματος και, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρ. 1 του Ν.Δ 1024/71, δύναται να συσταθεί διηρημένη ιδιοκτησία και επί πλειόνων αυτοτελών οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικοπέδου και ανηκόντων εις ένα ή πλείονας, ως και επί ορόφων ή μερών των οικοδομημάτων τούτων.
Συνεπώς, στις περιπτώσεις που έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη συνιδιοκτησία σε εξ' αδιαιρέτου οικόπεδο, θα γίνονται δεκτά αιτήματα για μείωση των εισφορών λόγω προσωπικής απασχόλησης από έκαστον των συνιδιοκτητών, εφόσον είναι κύριος ή επικαρπωτής τμήματος του έργου, πληροί τις λοιπές προϋποθέσεις που ορίζονται από τη διάταξη και ανεγείρει μία μόνο κατοικία μικρότερη των 150 τ.μ επί του τμήματος του οικοπέδου που εξ' αδιαιρέτου του αναλογεί.
Διευκρινίζεται επίσης ότι στο εμβαδόν της κατοικίας, για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων δεν συνυπολογίζονται τυχόν χώροι βοηθητικής χρήσης όπως κλιμακοστάσια, δώμα, πυλωτή, υπόγεια βοηθητικής χρήσης, στεγασμένοι ισόγειοι χώροι στάθμευσης, ημιυπαίθριοι χώροι, ισόγειες αποθήκες που εξυπηρετούν την κατοικία.
Εάν από τον κατά τα ανωτέρω διενεργηθέντα έλεγχο διαπιστωθεί ότι οικοδομικό έργο (κατοικία), εκτός των άλλων προϋποθέσεων, δεν ξεπερνά σε εμβαδόν τα τ.μ. που από τις διατάξεις προβλέπονται τότε η μείωση υπολογίζεται τόσο στις εισφορές που αναλογούν στις κατ’ ελάχιστα απαιτούμενες ημέρες εργασίας της κατοικίας όσο και των βοηθητικών χώρων αυτής (Ε41/109/8-5-2003).
3)Προσδιορισμός εμβαδού πρώτης κατοικίας
Για τον προσδιορισμό του εμβαδού της πρώτης κατοικίας, θα λαμβάνονται υπόψη τα τετραγωνικά μέτρα που αναφέρονται στο συμβόλαιο ιδιοκτησίας ή στο σχέδιο ή στο Ε9 για εργασίες σε υπάρχοντα κτίσματα.
4) Διαπίστωση της ιδιότητας του οικοδόμου
Όπως είναι γνωστό, η ιδιότητα του οικοδόμου διαπιστώνεται από τα ασφαλιστικά του βιβλιάρια.
Στις περιπτώσεις προσωπικού Δημοσίων Υπηρεσιών με απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες (συντηρητές κτιρίων), που ασφαλίζονται από τη Δημόσια Υπηρεσία, προκειμένου να διαπιστωθεί η απασχόληση σε οικοδομικές εργασίες, απαιτείται βεβαίωση της Υπηρεσίας για την ειδικότητα πρόσληψης και το χρόνο απασχόλησης στο αντικείμενο.
Για τους διαμένοντες στο εξωτερικό οικοδόμους, απαιτείται βεβαίωση του σωματείου τους για την ειδικότητα και το χρόνο απασχόλησης στο αντικείμενο, θεωρημένη από την πρεσβεία.
Μετά τα παραπάνω, διευκρινίζεται ότι μείωση ασφ/κών εισφορών δεν μπορεί να χωρήσει:
α) στις περιπτώσεις που η μείωση ζητείται από τους κατέχοντες την ψιλή κυριότητα του κτίσματος, διότι δεν θεωρούνται κύριοι του έργου.
β) στις περιπτώσεις που από την άδεια προκύπτει, ότι ο ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης του οικοπέδου ανεγείρει κατοικία μεγαλύτερη των 150 τ.μ ή κατοικίες περισσότερες της μίας,
γ) Εάν συνιδιοκτήτες σε οριζόντια ή κάθετη συνιδιοκτησία είναι ο σύζυγος, η σύζυγος ή τα ανήλικο, σπουδάζοντα παιδιά τους και αποκτούν, πέραν της μιας, κατοικία ανεξαρτήτως εμβαδού.
